Rashtriya Gramin Swasthya Mission 2025

Rashtriya Gramin Swasthya Mission(NHRM) :

12 एप्रिल 2005 मध्ये राष्ट्रीय ग्रामीण स्वास्थ्य मिशन ही योजना सुरू करण्यात आली. ग्रामीण लोकसंख्येच्या विशेषता महिला, मुले आणि समाजातील असुरक्षित घटकांच्या आरोग्याच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी व परवडणारी दर्जेदार आरोग्य सेवा प्रदान करण्यासाठी याची सुरुवात झाली. नॅशनल अर्बन हेल्थ मिशन मे 2014 मध्ये लॉन्च करण्यात आले होते. राष्ट्रीय ग्रामीण स्वास्थ्य मिशन सोबत सर्व घे राष्ट्रीय आरोग्य मिशनचे उप मिशन म्हणून जोडले गेले.

WhatsApp Group Join Now

Telegram Group Join Now

Instagram Group Join Now

Table of Contents

राज्यांमधील लोकांच्या आरोग्याच्या चांगल्या परिणामांसाठी आणि आरोग्य निर्देशकांसाठी मजबूत देखरेख व मूल्यमापन घटकांसह राज्यांना वित्तपुरवठा यासारख्या अनोख्या पद्धतीने प्रोत्साहन दिले जाते.
आरोग्य नियोजन सेवा वितरण जिल्हा रुग्णालयांमध्ये ज्ञान केंद्र निर्माण करणे, जिल्हा रुग्णालयांमध्ये दुय्यम स्तरावरील केअर मजबूत करणे, सेवांचा विस्तार करणे, समुदाय प्रक्रिया सुधारणे, मानव संसाधन विकास, सार्वजनिक आरोग्य व्यवस्थापन, आरोग्य व्यवस्थापन प्रणाली यावर लक्ष केंद्रित करते. NHM विशेष म्हणजे समानतेवर लक्ष केंद्रित करते, आदिवासी लोकसंख्येच्या आरोग्याला प्रधान्य देते.

राष्ट्रीय ग्रामीण आरोग्य मिशन:-

भारतातील ग्रामीण भागांमध्ये आरोग्य सेवा उपलब्ध करून देणे ही एक मोठी जबाबदारी आणि गरज बनली आहे. अशा स्थितीत भारत सरकारने २००५ साली “राष्ट्रीय ग्रामीण आरोग्य मिशन” (National Rural Health Mission – NRHM) सुरू केले. या योजनेचा उद्देश ग्रामीण भागात राहणाऱ्या लोकांना सहज, सुलभ, किफायतशीर आणि दर्जेदार आरोग्य सेवा पुरविणे हा आहे. ग्रामीण भारताच्या आरोग्यव्यवस्थेत आमूलाग्र बदल घडवण्यासाठी ही योजना एक मैलाचा दगड ठरली आहे.

योजनेची वैशिष्ट्ये:-

आरोग्य सेवा घरपोच: अंगणवाडी सेविका, आशा (ASHA) कार्यकर्त्या यांच्या माध्यमातून सेवा थेट लाभार्थ्यांपर्यंत पोहोचवली जाते.
मोफत औषधे आणि उपचार: प्राथमिक आरोग्य केंद्रांमधून मोफत उपचार, तपासण्या आणि औषधे दिली जातात.
रुग्णवाहिका सेवा (१०८/१०२ सेवा): आपत्कालीन स्थितीत रुग्णवाहिका सेवा दिली जाते.
मातृ व बाल आरोग्य केंद्रित योजना: जननी सुरक्षा योजना, जननी शिशु सुरक्षा कार्यक्रम यांचा समावेश.
संसर्गजन्य रोगांवर नियंत्रण: क्षयरोग, डेंग्यू, मलेरिया, हिवताप इत्यादी रोगांवर विशेष कार्यक्रम.

NRHM अंतर्गत योजना:-

जननी सुरक्षा योजना (JSY): गरीब गरोदर महिलांना आर्थिक सहाय्य दिले जाते जेणेकरून त्या रुग्णालयात सुरक्षित प्रसूती करू शकतील.
राष्ट्रीय बाल आरोग्य कार्यक्रम (RBSK): ० ते १८ वयोगटातील मुलांचे तपासणी आणि उपचार.
राष्ट्रीय परिवार कल्याण कार्यक्रम: कुटुंब नियोजनासाठी जागृती आणि साधने उपलब्ध करून दिली जातात.
नवजात व बालक रुग्ण सेवा (SNCU, NBSU): नवजात बाळांसाठी खास युनिट्स ग्रामीण रुग्णालयात उभारण्यात आल्या आहेत.
राष्ट्रीय रोग नियंत्रण कार्यक्रम: कुष्ठरोग, क्षयरोग, हिवताप, अंधत्व यासाठी स्वतंत्र मोहिमा.

Rashtriya Gramin Swasthya Mission (NHRM) संपूर्ण माहिती:

राष्ट्रीय ग्रामीण स्वास्थ्य मिशन हा संपूर्ण भारतातील ग्रामीण आरोग्य सुधारण्यासाठी आरोग्य कार्यक्रम आहे. ही योजना 12 एप्रिल 2005 मध्ये सुरू करण्यात आली. सुरुवातीला मिशन फक्त सात वर्षांसाठी ठेवण्यात आले होते. हा कार्यक्रम आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालयाद्वारे चालवला जातो. ग्रामीण भागातील आरोग्य सुरक्षेसाठी केंद्र सरकारची अत्यंत मोठी योजना आहे. हे ग्रामीण भागात सुलभ परवडणारे आणि जबाबदार दर्जेदार आरोग्यसेवा प्रधान करते.

ही योजना विविध स्तरांवर चालू असलेल्या सार्वजनिक आरोग्य प्रणालीला बळकट करण्याशी संबंधित आहे. सध्याच्या सर्व कार्यक्रमांसाठी जसे प्रजनन बाल आरोग्य प्रकल्प, एकात्मिक रोग निरीक्षण, मलेरिया, क्षयरोग आणि कुष्ठरोग इत्यादी सर्व सुविधा एकाच ठिकाणी पुरवण्याची संबंधित आहे.
ही योजना देशभरात लागू करण्यात आली आहे. खराब आरोग्य पायाभूत सुविधा आणि कमी आरोग्य निर्देशक असलेल्या 18 राज्यांमध्ये या योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी प्रशिक्षित अशा कार्यकर्त्यांची भूमिका आहे. 1000 ग्रामीण लोकसंख्येमागे सुमारे एक आशा कार्यरत आहे. 2012-13 च्या केंद्रीय अर्थसंकल्पात राष्ट्रीय ग्रामीण आरोग्य अभियानासाठी 18115 कोटी रुपयांची तरतूद करण्यात आली.
विशेष महत्त्वाची राज्ये अरुणाचल प्रदेश, आसाम, बिहार, छत्तीसगड, हिमाचल प्रदेश, झारखंड, जम्मू-काश्मीर, मणिपूर, मिझोराम, मेघालय, मध्य प्रदेश, नागालँड, ओडिसा, राजस्थान, सिक्कीम, त्रिपुरा, उत्तराखंड आणि उत्तर प्रदेश.

Rashtriya Gramin Swasthya Mission Highlights :

योजना	नॅशनल रुरल हेल्थ मिशन
कोणी सुरू केली	केंद्र सरकार
अधिकृत वेबसाईट	nhm.gov.in
लाभार्थी	देशातील ग्रामीण भागातील नागरिक
विभाग	आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालय भारत सरकार
अर्ज करण्याची पद्धत	ऑफलाईन
उद्देश	आरोग्याच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी सुलभ दर्जेदार आरोग्यसेवा प्रदान करणे.
लाभ	दर्जेदार ग्रामीण आरोग्य सेवा देणे

Indian Post Office GDS Vacancy 2025 – ऑनलाइन अर्ज, पात्रता ,पगार ,शेवटची तारीख आणि निवड प्रक्रिया

Rashtriya Gramin Swasthya Mission उद्दिष्टे:

बालमृत्युदर आणि माता मृत्युदराचे प्रमाण कमी करणे.
लोकसंख्या स्थिरीकरण, लिंग आणि लोकसंख्या शास्त्रीय समतोल ठेवणे.
महिलांचे आरोग्य बाल आरोग्य पाणी स्वच्छता लसीकरण इत्यादी आरोग्य सेवांमध्ये सार्वत्रिक प्रवेश देणे.
निरोगी जीवन शैलीचा प्रचार करणे.
संसर्गजन्य आणि गैर संसर्गजन्य रोगांची प्रतिबंध आणि नियंत्रण ठेवणे‌.
सर्व समावेशक प्राथमिक आरोग्य सेवेमध्ये प्रवेश

Rashtriya Gramin Swasthya Mission धोरण:

या धोरणाची उद्दिष्ट स्थानिक स्तरावर अधिक शक्ती आणि जबाबदारी देणे आहे:
ग्रामीण आरोग्य आणि समित्या स्वच्छता ठेवणे.
जिल्हा आरोग्य व्यवस्थापन संस्था
सार्वजनिक आरोग्य सेवा वितरण पायाभूत सुविधा मजबूत करणे.
मान्यताप्राप्त सामाजिक आरोग्य कार्यकर्त्यांची नियुक्ती करणे.
अशा या सामुदायिक आरोग्य स्वयंसेवक आहेत जे ग्रामीण जनतेला आरोग्य सेवा प्रदान करण्यासाठी जबाबदार असतात.

नवीन आरोग्य सुविधा निर्माण करणे.
उपकरणे आणि पुरवठा प्रदान करणे.
राज्य आणि जिल्ह्यांना आरोग्याच्या पायाभूत सुविधांमध्ये सुधारणा करण्यासाठी अनुदान दिले जाते.

Rashtriya Gramin Swasthya Mission योजनेचे लाभ:

राष्ट्रीय ग्रामीण आरोग्य अभियान योजनेचे फायदे येथे आहेत:
मिशन ग्रामीण रहिवाशांना उच्च दर्जाच्या वैद्यकीय सेवा आणि सुविधा प्रदान करते.
या मिशनचे प्रयत्न प्रामुख्याने माता आणि नवजात मृत्यू दरात घट करण्यासाठी आहे.
तीन मिनिटात मोफत रुग्णवाहिका सेवन मध्ये प्रवेश.
गर्भवती महिलांच्या प्रसूती पूर्व आणि प्रसती नंतरची काळजीसाठी मोफत आरोग्य सेवा.
सामाजिक आरोग्य कार्यकर्ता अशा निवासी आणि गावासाठी कायमस्वरूपी आहेत.
संसर्गजन्य आणि असंसर्गजन्य अशा दोन्ही आजारांवर उपचार आता वंचित लोकांना परवडणारे आहेत.
भारत सरकारच्या निधीमुळे वाढदिवस सुविधा आणि उपकरणे यामध्ये सुधारणा झाली आहे.
दुर्गम जिल्ह्यांमध्ये मोबाईल मेडिकल युनिट वैद्यकीय भागातील आपत्कालीन परिस्थिती कव्हर करतात.

Rashtriya Gramin Swasthya Mission संपर्क तपशील:

सर्वप्रथम तुम्हाला कर्मचारी राज्य विमा महामंडळाच्या अधिकृत वेबसाईटवर जावे लागेल.
वेबसाईटला भेट दिल्यानंतर होम पेज ओपन होईल.
होम पेजवर तुम्हाला contact us हा पर्याय दिसेल त्यावर क्लिक करा.
क्लिक केल्यानंतर तुमच्यासमोर एक नवीन पेज ओपन होईल.
या पेजवर तुम्हाला संपर्क तपशील दिसून येईल.