Pradhan Mantri Fasal Bima Yojana:
केंद्र सरकार शेतकऱ्यांना पिकांचे होणारे नैसर्गिक आपत्तीमुळे नुकसान याच्या भरपाईसाठी प्रधानमंत्री फसल बीमा योजना राबवली जात आहे. या योजनेअंतर्गत शेतकरी पिकांचा विमा करून पिकांचे होणारे नुकसान याचा विमा प्राप्त करू शकतात.
Pradhan Mantri Fasal Bima Yojana या योजनेसाठी देशातील अनेक राज्यातील शेतकरी जोडले गेले आहेत. याव्यतिरिक्त काही राज्यांमध्ये राज्यस्तरावर शेतकऱ्यांसाठी विमा योजनेचे संचालन केले जात आहे कारण त्यांच्या होणाऱ्या नुकसानाची भरपाई केली जाऊ शकेल.
केंद्र सरकारचा शेती आणि शेतकऱ्यांवर लक्ष असल्याने राज्य सरकार पण शेतकऱ्यांच्या प्रत्येक उद्याला गंभीरपणे घेत आहे. हेच कारण आहे की आता शेतकऱ्यांच्या समस्या ऐकल्या जातात आणि त्यांच्यापर्यंत लाभ पोहोचावा यासाठी योजना सुरू केल्या आहेत. आता शेतकऱ्यांसाठी खुशखबर आली आहे, प्रधानमंत्री फसल बीमा योजना अंतर्गत राज्यातील शेतकऱ्यांना लवकरच विमा दिला जाईल.
कोणत्या शेतकऱ्यांना मिळणार विमा क्लेम?
मागच्या काळामध्ये जयपुर मध्ये राज्यस्तरीय निराकरण समितीची बैठक झाली, ज्याचे अध्यक्षता राज्याचे शासन सचिव यांनी केली होती. यामध्ये सांगितले गेले की प्रधानमंत्री फसल विमा योजनेअंतर्गत राज्यातील शेतकऱ्यांना विमा क्लेमची लवकरच वाटप केली जाईल. सरकारद्वारे सर्व पात्र शेतकऱ्यांना वेळेवर फसल बिमा योजनेचा लाभ देण्याचा प्रयत्न चालू आहे. बैठक मध्ये माहिती दिली गेली की खरीप साठी 1814 करोड रुपये आणि रब्बीसाठी 1214 करोड रुपये ची रक्कम विमा क्लेम पात्र शेतकऱ्यांना वितरित केली आहे.
या व्यतिरिक्त जो उरलेला क्लेम आहे तो पण लवकरच दिला जाईल. आतापर्यंत राज्य सरकार द्वारे प्रधानमंत्री फसल बीमा योजना अंतर्गत जवळपास 120 लाख विमा पॉलिसीधारक शेतकऱ्यांना 3878 करोड रुपये रक्कम वितरित केली आहे.
ही योजना भारतामध्ये चक्रीवादळ या पावसामुळे पिकांची कापणीच्या आत नुकसान होते.
हे पण वाचा : Gaon Ki Beti Yojana: गाव की बेटी योजना! तपासा पात्रता व अशाप्रकारे करा अर्ज प्रक्रिया!
Pradhan Mantri Fasal Bima Yojana उद्दिष्टे:
- नैसर्गिक आपत्ती कीटक आणि हिरवं मुळे पिकाची नुकसान झाल्यास शेतकऱ्यांना विमा संरक्षण आणि आर्थिक मदत दिली जाते.
- शेतकऱ्यांचे शेतीत सातत्य ठेवण्यासाठी त्यांचे उत्पन्न स्थिर करणे हे या योजने मागचे उद्दिष्ट आहे.
- शेतकऱ्यांना आधुनिक शेती पद्धतीचा अवलंब करण्यास प्रोत्साहित करणे.
- कृषी क्षेत्राला कर्ज पुरवठा सुनिश्चित करणे.
Pradhan Mantri Fasal Bima Yojana ठळक मुद्दे:
सर्व खरीप पिकांसाठी शेतकऱ्यांना फक्त 2 टक्के आणि रब्बी पिकांसाठी 1.5 टक्के इतका प्रीमियम भरावा लागेल. वार्षिक व्यावसायिक आणि बागायत पिकांच्या बाबतीत शेतकऱ्यांना फक्त 5% प्रीमियम भरावा लागेल. शेतकऱ्यांना द्यावा लागणारा प्रीमियम दर खूपच कमी आहे आणि राहिलेला प्रीमियम सरकारकडून भरला जाईल जेणेकरून नैसर्गिक आपत्तीमुळे झालेल्या नुकसाना बद्दल शेतकऱ्यांना संपूर्ण विम्याची रक्कम मिळेल.
सरकारी अनुदानावर कोणतीही मर्यादा नाही जरी शिल्लक प्रीमियम 90% असला तरी तो सरकार भरेल.
पूर्वी प्रीमियम दरावर मर्यादा घालण्याची तरतूद होती त्यामुळे शेतकऱ्यांना कमी दावे भरले जात होते. प्रीमियम अनुदारावरील सरकारी खर्च मर्यादित करण्यासाठी ही मर्यादा घालण्यात आली होती परंतु ही मर्यादा आता काढून टाकण्यात आली आहे.
तंत्रज्ञानाचा वापर मोठ्या प्रमाणात करण्यास प्रोत्साहन दिले जाईल शेतकऱ्यांना दाव्याच्या देयकात होणारा विलंब कमी करण्यासाठी पीक कापण्यासाठी data केप्चर करण्यासाठी आणि अपलोड करण्यासाठी स्मार्टफोनचा वापर केला जाईल.
फसल बीमा योजना कधी सुरू झाली होती?
Pradhan Mantri Fasal Bima Yojana या योजनेची सुरुवात 2016 मध्ये झाली होती. सुरुवातीला खूप योजना होत्या त्यांना या एका योजनेने बदलले. अहमदाबादच्या इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ मॅनेजमेंट मध्ये 2019 चा अभ्यास सांगतो की जलवायू परिवर्तन मुळे पावसामध्ये होणारे बदल आणि उन्हापासून पिकांचे रक्षण करण्यासाठी स्वस्त आणि गतिशील योजना गरजेची आहे. या योजनेला जोडण्यासाठी केंद्र सरकारने शेतकऱ्यांना मदतीसाठी आपल्या भाषेमध्ये प्रत्येक माहिती देण्याची व्यवस्था केली आहे.
Pradhan Mantri Fasal Bima Yojana या योजनेत शेतकऱ्यांना संरक्षण दिले जाईल:
अधिसूचित क्षेत्रातील ज्या शेतकऱ्यांकडे पीक कर्ज खाते आहे म्हणजेच कर्जदार शेतकरी आहे त्यांना पीक हंगामात पिकासाठी क्रेडिट मर्यादा मंजूर केली जाते आणि असे इतर शेतकरी ज्यांना सरकारी वेळोवेळी समाविष्ट करण्याचा निर्णय घेऊ शकते.
Pradhan Mantri Fasal Bima Yojana योजनेअंतर्गत असलेले धोके:
उत्पादन नुकसान नैसर्गिक आग, आणि वीज, वादळ, गारपीट, चक्रीवादळ यासारख्या टाळता न येणाऱ्या जखमींमुळे होणाऱ्या उत्पन्न नुकसानास कव्हर करण्यासाठी जोखीम विमा प्रदान केला जातो. पूर आणि भूस्खलन दुष्काळ कोरडा हवामान व कीटक रोगामुळे होणारे धोके देखील कव्हर केले जातील.
जर अधिसूचित क्षेत्रातील विमाधारक शेतकरी पेरणी किंवा लागवड करण्याचा हेतू बाळगून असतील आणि त्यासाठी खर्च केला असेल तर प्रतिकूल हवामानामुळे विमा उतरवलेल्या पिकाची पेरणी करण्यापासून रोखले गेले असेल तर ती विम्याच्या रकमेच्या 25टक्के पर्यंत नुकसान भरपाई साठी पात्र असतील.
कापणी नंतरच्या नुकसानी मध्ये ज्या शेत पिकांना शेतात सुकवण्यासाठी म्हणजेच कापून ठेवले जाते त्यांना कापणे पासून जास्तीत जास्त 14 दिवसापर्यंत विमा संरक्षण उपलब्ध असेल.
Pradhan Mantri Fasal Bima Yojana अर्ज कसा करावा?
- शेतकरी https://pmfby.gov.in/ या लिंक वर जाऊन पिकविण्यासाठी ऑनलाईन अर्ज करू शकतात.
- पिकांचे नुकसान कसे नोंदवायचे आणि विम्याचा दावा कसा करायचा?
- शेतकरी कोणतीही घटना घडल्यानंतर 72 तासांच्या आत पिक विमा ॲप, सीएससी केंद्र किंवा जवळच्या कृषी अधिकाऱ्याद्वारे पिकांच्या नुकसानीची तक्रार करू शकतो. त्यानंतर पात्र शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात इलेक्ट्रॉनिक पद्धतीने दावा लाभ प्रदान केला जातो.